Chromosomal organisation in Prokaryotes and Eukaryotes

 The chromosomes are the nuclear components of special organisation, individuality and function.
 They are capable of self-reproduction and play a vital role in heredity, mutation, variation and evolutionary development of the species.
 Karl Nagli (1842) observed rod-like chromosomes in the nuclei of plant cells.
 E. Russow (1872) made the first serious attempt to describe chromosomes.
 E. Strasburger (1875) discovered thread-like structures which appeared during cell division.
 Walter Flemming (1878) introduced the term chromatin to describe the thread-like material of the nucleus that became intensely coloured after staining.
 W. Roux (1883) suspected the involvement of the chromosomes in the mechanism of inheritance.
 Benden and Bovery (1887) reported that number of chromosomes for each species was constant.
 The present name chromosome (Gr., chrom=colour, soma=body) was coined by W. Waldeyer (1888) to darkly stained bodies of nucleus.
 W. S. Sutton and T. Boveri in 1902 suggested that chromosomes were the physical structures which acted as messengers of
 In 1914, Robert Feulgen demonstrated a colour test known as Feulgen reaction for the DNA. In 1924, he showed that chromosomes contain DNA.

Prokaryotic genome
Bacterial DNA:
 In bacteria and blue-green algae, the hereditary material is organised into a single large circular chromosome composed of a circular molecule of double stranded DNA. It is known as bacterial chromosome or nucleoid.
 It lies free in the cytoplasm in the nuclear zone and has no protein around the DNA molecule, as is found in eukaryotic chromosome.
 Some RNA is found associated with it and forms backbone or core. DNA molecule is supercoiled.
 The circular chromosome of Escherichia coli has a contour length of about 1,360mµ and is about 20Ao broad.
 Its molecular weight is about 2.8×109. It has about 50 or more highly twisted or supercoiled loops and about four million nucleotide pairs.
 In addition to the single large circular chromosome, each bacterial cell contains from 1 to 20 much smaller circular duplex DNA molecules which are called plasmids.
 Some of the plasmids become incorporated into the bacterial chromosome and are called episomes.
 These are sometimes transferred from one bacterial cell to another during conjugation and give them new characteristics








EUKARYOTIC CHROMOSOMES
MORPHOLOGY:
Size:
 The size of chromosome is normally measured at mitotic metaphase and may be as short as 0.25 μm in fungi and birds, or as long as 30 μm in some plants such as Trillium.
 However, most metaphase chromosomes fall within a range of 3μm in fruitfly (Drosophila), to 5μm in man and 8μm to 12μm in maize.
 The organisms with less number of chromosome contain comparatively large-sized chromosomes than the chromosomes of the organisms having many chromosomes.
Number:
 The number of the chromosomes is constant for a particular species. Therefore, these are of great importance in the determination of the phylogeny and taxonomy of the species.
 The number or set of the chromosomes of the gametic cells such as sperms and ova is known as the gametic, reduced or haploid sets of chromosomes.
 The haploid set of the chromosomes is also known as the genome.
 The somatic or body cells of most organisms contain two haploid set or genomes and are knows as the diploid cells.
 The diploid cells achieve the diploid set of the chromosomes by the union of the haploid male and female gametes in the sexual reproduction.
 The number of chromosomes in each somatic cell is the same for all members of a given species.
 The organism with the lowest number of the chromosomes is the nematode, Ascaris megalocephalus univalens which has only two chromosomes in the somatic cells (i.e., 2n =2).
 In the radiolarian protozoan Aulacantha is found a diploid number of approximately 1600 chromosomes.
Autosomes and Sex chromosomes
 In a diploid cell, there are two of each kind of chromosome (these are termed homologous chromosomes), except for the sex chromosomes.
 One sex has two of the same kind of sex chromosome and the other has one of each kind.
 For example, in human, there are 23 pairs of homologous chromosomes (i.e., 2n = 46 ; a chromosome number which was established by Tijo and Levan in 1956).
 The human female has 44 non-sex chromosomes, termed autosomes and one pair of homomorphic (morphologically similar) sex chromosomes given the designation XX.
 The human male has 44 autosomes and one pair of heteromorphic or morphologically dissimilar sex chromosomes, i.e., one X chromosome and one Y chromosome.

Shape:
 The shape of the chromosomes is changeable from phase to phase in the continuous process of the cell growth and cell division.
 In the resting phase or interphase stage of the cell, the chromosomes occur in the form of thin, coiled, elastic and contractile, thread-like stainable structures, the chromatin threads.
 In the metaphase and the anaphase, the chromosomes become thick and filamentous. Each chromosome contains a clear zone known as centromere or kinetocore, along their length.
 The centromere divides the chromosomes into two parts, each part is called chromosome arm. The position of centromere varies form chromosome to chromosome and it provides different shapes.
 Telocentric. The rod-like chromosomes which have the centromere on the proximal end are known as the telocentric chromosomes.
 2. Acrocentric. The acrocentric chromosomes are also rod-like in shape but these have the centromere at one end and thus giving a very short arm and an exceptionally long arm. The locusts (Acrididae) have the acrocentirc chromosomes
 3. Submetacentric. The submetacentric chromosomes are J- or L-shaped. In these, the centromere occurs near the centre or at medium portion of the chromosome and thus forming two unequal arms.
 4. Metacentric. The metacentric chromosomes are V-shaped and in these chromosomes the centromere occurs in the centre and forming two equal arms. The amphibians have metacentric chromosomes.










Structure:
While describing the structure of the chromosomes during various phases of cell cycle, cell biologists have introduced many terms for their various components.
1. Chromatid. At mitotic metaphase each chromosome consists of two symmetrical structures, called chromatids. Each chromatid contains a single DNA molecule.
 Both chromatids are attached to each other only by the centromere and become separated at the beginning of anaphase, when the sister chromatids of a chromosome migrate to the opposite poles.
2. Chromonema (ta). During mitotic prophase the chromosomal material becomes visible as very thin filaments, called chromonemata (a term coined by Vejdovsky in 1912).
 A chromonema represents a chromatid in the early stages of condensation. Therefore, ‘chromatid’ and ‘chromonema’ are two names for the same structure : a single linear DNA molecule with its associated proteins. The chromonemata form the gene-bearing portions of the chromosomes.
3. Chromomeres. The chromomeres are bead-like accumulations of chromatin material that are sometimes visible along interphase chromosomes.
 The chromomere-bearing chromatin has an appearance of a necklace in which several beads occur on a string.
 Chromomeres become especially clear in the polytene chromosomes, where they become aligned side by side, constituting the chromosome beads.
 At metaphase the chromosomes are tightly coiled and the chromomeres are no longer visible.








4. Centromere and kinetochore. centromere is the region of the chromosome to which are attached the fibres of mitotic spindle.
 The centromere lies within a thinner segment of chromosome, the primary constriction. The regions of chromosome flanking the centromere contain highly repetitive DNA and may stain more intensely with the basic dyes.
 Centromeres are found to contain specific DNA sequences with special proteins bound to them, forming a disc-shaped structure, called kinetochore




 Under the EM, the kinetochore appears as a plate - or cup-like disc, 0.20 to 0.25 nm, in diameter situated upon the primary constriction or centromere.
 In thin electron microscopic sections, the kinetochore shows a trilaminar structure, i.e., a 10 nm thick dense outer proteinaceous layer, a middle layer of low density and a dense inner layer tightly bound to the centromere
 The DNA of centromere does not exist in the form of nucleosome
 During mitosis, 4 to 40 microtubules of mitotic spindle become attached to the kinetochore and provide the force for chromosomal movement during anaphase.
 The main function of the kinetochore is to provide a centre of assembly for microtubules, i.e., it serves as a nucleation centre for the polymerization of tubulin protein into microtubules
 The chromosomes of most organisms contain only one centromere and are known as monocentric chromosomes.
 Some species have diffuse centromeres, with microtubules attached along the length of the chromosome, which are called holocentric chromosomes.
 In some chromosomal abnormality (induced for example by X-rays), chromosomes may break and fuse with other, producing chromosomes without centromere (acentric chromosomes) or with two centromeres (dicentric chromosomes).
 Both types of these chromosomal aberrations are unstable. The acentric chromosomes cannot attach to the mitotic spindle and remain in the cytoplasm. The dicentric chromosomes lead to fragmentation, since, two centromeres tend to migrate to opposite poles.
 5. Telomere. (Gr., telo=for; meros=part). Each extremity of the chromosome has a polarity and therefore, it prevents other chromosomal segments to be fused with it. The chromosomal ends are known as the telomeres. If a chromosome breaks, the broken ends can fuse with each other due to lack of telomeres.
6. Secondary constriction. The chromosomes besides having the primary constriction or the centromere possess secondary constriction at any point of the chromosome.
 Constant in their position and extent, these constrictions are useful in identifying particular chromosomes in a set.
 Secondary constrictions can be distinguished from primary constriction or centromere, because chromosome bends (or exhibits angular deviation) only at the position of centromere during anaphase.
 7. Nucleolar organizers. These areas are certain secondary constrictions that contain the genes coding for 5.8S, 18S and 28S ribosomal RNA and that induce the formation of nucleoli.
 The secondary constriction may arise because the rRNA genes are transcribed very actively and, thus, interfering with chromosomal condensation.
 In human beings, the nucleolar organizers are located in the secondary constrictions of chromosomes 13, 14, 15, 21 and 22, all of which are acrocentric and have satellites.
 8. Satellite. Sometimes the chromosomes bear round elongated or knob-like appendages known as satellites.
 The satellite remains connected with the rest of the chromosome by a thin chromatin filament.
 The chromosomes with the satellite are designated as the sat chromosomes. The shape and size of the satellite remain constant.
KARYOTYPE AND IDIOGRAM
 All the members of a species of a plant or the animal are characterized by a set of chromosomes which have certain constant characteristics.
 These characteristics include the number of chromosomes, their relative size, position of the centromere, length of the arms, secondary constrictions and satellites.
 The term karyotype has been given to the group of characteristics that identifies a particular set of chromosomes.
 A diagrammatic representation of a karyotype (or morphological characteristics of the chromosomes) of a species is called idiogram.
 Generally, in an idiogram, the chromosomes of a haploid set of an organism are ordered in a series of decreasing size.
 Sometimes an idiogram is prepared for the diploid set of chromosomes, in which the pairs of homologues are ordered in a series of decreasing size.







MATERIAL OF THE CHROMOSOMES
 The material of the chromosomes is the chromatin. Depending on their staining properties, the following two types of chromatin may be distinguished in the interphase nucleus :
1. Euchromatin. Portions of chromosomes that stain lightly are only partially condensed; this chromatin is termed euchromatin.
 It represents most of the chromatin that disperse after mitosis has completed. Euchromatin contains structural genes which replicate and transcribe during G1 and Sphase of interphase.
 The euchromatin is considered genetically active chromatin, since it has a role in the phenotype expression of the genes.
2. Heterochromatin. In the dark-staining regions, the chromatin remains in the condensed state and is called heterochromatin.
 In 1928, Heitz defined heterochromatin as those regions of the chromosome that remain condensed during interphase and early prophase and form the so-called chromocentre.
 Heterochromatin is characterized by its especially high content of repetitive DNA sequences and contains very few, if any, structural genes (i.e., genes that encode proteins).
CHEMICAL COMPOSITION
 Chromatin which has been isolated from rat liver contains DNA, RNA and protein. The proteinof chromatin is of two types : the histones and the non-histones. Rat liver chromatin has been used as a model for chromatin.
1. DNA
 DNA is the most important chemical component of chromatin, since it plays the central role of controlling heredity. The most convenient measurement of DNA is picogram (10-12 gm).
2. Histones
 Histones are very basic proteins, basic because they are enriched in the amino acids arginine and lysine to a level of about 24 mole present. There are five types of histones in the eukaryotic chromosomes, namely H1, H2A, H2B, H3 and H4.
 Histones determining the structure of chromatin play a regulatory role in the repression activity of genes.

జరాయువు

జరాయువు అనగానేమి, వివిధ రకాల జరాయువులను వివరింపుము?
జ. జెన్ కిన్ సన్ జరాయువును తల్లికి మరియు అభివృద్ధిచెందుతున్న పిండమునకు మధ్య పదార్ధాల మార్పిడికి ఉపయోగపడే నిర్మాణముగా వర్ణించెను. మాస్ మాన్, జరాయువును తల్లికి మరియు పిండానికి మధ్య పదార్ధాల మార్పిడికొరకు – పిండబాహ్యత్వచాలు మరియు గర్భాశయ మ్యూకోసా పొరతో క
లసి ఏర్పడే అవయవముగా వర్ణించెను.










మాతృ మరియు భ్రూణ కణజాలముల కలయిక వలన ఏర్పడే నిర్మాణమును జరాయువు అంటారు. ఇది తల్లి నుంచి పిండమునకు పోషకపదార్ధములు సరఫరా చేసే అవయవముగా ఉండవలెను.
జరాయువు ఏర్పాటు, నిర్మాణం
జరాయువు నిర్మాణంలో ప్రాధమికంగా ఆరు రకాల కణజాలాలు పాల్గొంటాయి. వీటిలో మూడు పిండ కణజాలాలు కాగా మిగిలిన మూడు మాతృగర్భాశయ కణజాలాలు
పిండకణజాలాలు
ఎ. పరాయు కణజాలం లేదా భ్రూణ ఉపకళా కణజాలం
బి. భ్రూణ సంయోజక కణజాలం
సి. భ్రూణ ఎండోథీలియం
మాతృ గర్భాశయ కణజాలాలు
ఎ. మాతృ గర్భాశయ ఉపకళా కణజాలం
బి. మాతృ గర్భాశయ సంయోజక కణజాలం
సి. మాతృ గర్భాశయ ఎండోథీలియం

జరాయువు లక్షణాలు ఎ. జరాయువు పిండాన్ని మాతృ కణజాలాన్ని కలుపుతూ ఏర్పడిన నిర్మాణం
బి. ఇది ప్రధానంగా పోషకపదార్ధాలు, ఆక్సిజనును తల్లినుంచి పిండానికి అంద చేయటానికి తోడ్పడుతుంది.
సి. తల్లి, పిండం రక్తకణాలు పరస్పరం కలియకుండా జరాయువు ఒక అడ్డు త్వచం వలె పనిచేస్తుంది.
జరాయువు రకాలు
జరాయువును వివిధ అంశాల ప్రాతిపదికన వివిధ రకాలుగా పేర్కొంటారు అవి
1. జరాయువు ఏర్పాటులో పాల్గొనే పిండబాహ్యత్వచాల పరంగా జరాయువు రకాలు
2. గర్భాశయకుడ్యంతో జరాయువు కలయిక ఆధారంగా జరాయువు రకాలు
3. అంకురికలు విస్తరణ ఆధారంగా జరాయువు రకాలు
4. జరాయువు ఏర్పాటులో పాల్గొనే కణజాలాల ఆధారంగా జరాయు రకాలు

1. జరాయువు ఏర్పాటులో పాల్గొనే పిండబాహ్యత్వచాల పరంగా జరాయువు రకాలు
పిండంలో సొనసంచి, ఉల్బం ( ఆమ్నియాన్), అళిందం (అల్లంటాయిస్)
పరాయువు అను నాలుగు పిండ బాహ్య త్వచాలు ఉంటాయి. వీటిలో ఉల్భం
మినహాయించి మిగిలిన మూడు జరాయువు ఏర్పాటులో పాల్గొనటాన్ని గమనించవచ్చును.
1. జరాయువు ఏర్పాటులో పిండబాహ్యత్వచాల పరంగా జరాయువు రెండురకాలు. అవి
ఎ. సొనసంచి జరాయువు: ఈ రకం జరాయువు ఏర్పాటులో పరాయువు, సొనసంచి పాల్గొంటాయి. దీన్ని కొరియో వైటల్లైన్ జరాయువు అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది అత్యంత ప్రాధమిక రకానికి చెందిన జరాయువు.
ఉదా: డైడెల్ఫిస్ వర్జీనియానా (అపొజం), మార్సూపియల్ కేట్
బి. అళింద పరాయువులతో ఏర్పడే జరాయువు: ఇందులో జరాయువు ఏర్పడటంలో పరాయువు, అళిందము ప్రధాన పాత్రవహిస్తాయి. ఈ రెండిటి కలయిక వల్ల అళింద-పరాయుత్వచం ఏర్పడును. ఈ త్వచం వెలుపలివైపునుంచి సన్నని వేళ్ళ వంటి అంకురికలు ఏర్పడతాయి. ఇదేసమయంలో గర్భాశయకుడ్యం వెలుపలి గోడలపై చిన్న చిన్న గుంతలవంటి నిర్మాణాలు ఏర్పడతాయి. అంకురికలు ఈ గుంతలలోకి చొచ్చుకొని పోయి మాతృగర్భాశయకుడ్యం నుంచి పోషకపదార్ధాలను పీల్చుకొంటాయి. ఈ రకమైన జరాయువు యూథీరియా క్షీరదాలలో కనిపిస్తుంది.

2. గర్భాశయకుడ్యంతో జరాయువు కలయిక ఆధారంగా జరాయువు రకాలు
పరాయువు నుంచి ఏర్పడిన అంకురికలు గర్భాశయపు కుడ్యంలోకి వదులుగా లేదా బిగుతుగా అతుక్కొని ఉంటాయి. ఈ కలయిక ఆధారంగా అళిందపరాయు రకపు జరాయువును రెండురకాలుగా పేర్కొంటారు. అవి
ఎ. అపాతుకీ జరాయువు పరాయు అంకురికలు గర్భాశయగోడలతో వదులుగా చొచ్చుకొని ఉంటాయి. ప్రసవసమయంలో ఇవి వెనుకకు లాగబడతాయి. ఇందువల్ల గర్భాశయపు గోడలు పెద్దగా గాయపడవు. కాబట్టి రక్తస్రావం ఉండదు.
ఉదా: గిట్టలు కలిగిన అంగ్యులేట్స్
బి. పాతుకీ జరాయువు ఈ రకపు జరాయువులో పరాయువు, మాతృగర్భాశయపు కుడ్య ఉపకళాకణజాలం దృఢంగా కలిసిపోయి ఉంటాయి. అంకురికలు చెట్టువేరులాగ అనేక శాఖలు కలిగిఉండి గర్భాశయ గోడలలోకి చొచ్చుకొని పోయిఉంటాయి. ఇక్కడ జరాయువు నిర్మాణంలో పాల్గొనే గర్బాశయ కుడ్యాన్ని డెసిడ్యువా అంటారు.
జరాయువు యొక్క ఈ రకమైన నిర్మాణం వలన ప్రసవసమయంలో గర్భాసయ గోడలు (డెసిడ్యువా) పెకలించబడతాయి. దానివల్ల గర్భాశయగోడలు గాయపడి అధికంగా రక్తస్రావం జరుగును.
ఉదా; గబ్బిలాలు, రొడెన్షియా (ఎలుకలు), ప్రైమేట్లు (కోతులు)
కుందేలులో పాతుకీ జరాయువు అయినప్పటికీ, నిర్మాణం కొంచెం భిన్నంగా ఉంటుంది. ప్రసవసమయంలో గర్భాసయ గోడలలోని శ్లేష్మ పటలం జారాయువుతో పాటు పడిపోతుంది. ఇక్కడ గర్భాశయగోడలు పెద్దగా గాయపడవు కనుక రక్తస్రావం జరగదు. కాబట్టి కుందేలులోని జరాయువును అర్ధపాతుకీ జరాయువు అంటారు.

3 అంకురికలు విస్తరణ, ఆధారంగా జరాయువు రకాలు
పరాయువుపై ఉండే అంకురికలు విస్తరణ, ఆకృతిల పరంగా కోరియో అల్లంటాయిస్ జరాయువును ఆరు రకాలుగా పేర్కొన వచ్చును. అవి
ఎ. వ్యాపన జరాయువు: ఈ రకమైన జరాయువులో అంకురికలు మొత్తం పరాయువుపై అసంఖ్యాకంగా ఉండి వెజల్లినట్లుగా వ్యాపించిఉండును. ఈ అంకురికలు గర్భాశయకుడ్యంలోకి చొచ్చుకొని పోవు. ఉదా: పంది, గుర్రం
బి. బీజదళ జరాయువు: ఈ రకమైన జరాయువులో అంకురికల గుంపులు మొక్క బీజదళాల మాదిరిగా అక్కడక్కడా అమరి ఉంటాయి. వీటినడుమ మృదువైన పరాయువు ఉంటుంది. ఈ అంకురికలు గర్భాశయకుడ్యంలోనికి చొచ్చుకొని ఉంటాయి. ఉదా: ఆవు, గొర్రె, జింక
సి. ఇంటర్మీడియట్ జరాయువు: ఇది వ్యాపన జరాయువు, బీజదళ జరాయువులకు మధ్యస్థంగా ఉంటుంది. ఇందులో అంకురికలు వెదజల్లబడి మరియు గుంపులు గుంపులుగాను కూడా ఉంటాయి. ఉదా: జిరాఫి, ఒంటె
డి. మాండలిక జరాయువు: ఈ రకమైన జరాయువు లో అంకురికలు, పరాయువు మధ్యభాగాన్ని చుట్టి పట్టీలవంటి నిర్మాణాల్ని ఏర్పరుస్తాయి. ఈ అంకురికలు గర్భాశయ కుడ్యంలోనికి చొచ్చుకొని ఉంటాయి. ఉదా: నక్క లో మాండలిక జరాయువు రెండు పట్టీలను ఏర్పరచును, కుక్క లో ఒకపట్టీ ఉండును
ఇ. చక్రాభ జరాయువు: ఈ రకమైన జరాయువులో అంకురికలన్నీయూ పరాయువు మీద ఒకే చోట ఒక బిళ్ళ మాదిరి కేంద్రీకృతం అవుతాయి. ఇవి కూడా గర్భాశయకుడ్యంలోకి చొచ్చుకొని ఉంటాయి. ఉదా. రొడెన్షియా క్రమపు జీవులు
ఎఫ్. మెటా డిస్కాయిడల్ జరాయువు: ఇది చక్రాభ జరాయువు అయినప్పటికీ ఏర్పాటులో కొంచెం భిన్నంగా ఉంటుంది. ఇందులో అంకురికలు ప్రారంభ దశలో పరాయువు ఉపరితలం మొత్తం మీద సమానంగా విస్తరించి ఉంటాయి. క్రమేణా అవి ఒకటి లేదా అంతకన్నా ఎక్కువ డిస్క్ లేదా చక్రికల మాదిరిగా ఏర్పడి ఉదరతలానికి మాత్రమే పరిమితమై ఉంటాయి. ఉదా: ప్రైమేట్ లు
4. జరాయువు ఏర్పాటులో పాల్గొనే కణజాలాల ఆధారంగా జరాయు రకాలు
జరాయువు ఏర్పాటులో కనిపించే మాతృ-భ్రూణ కణజాలాలు ప్రాధమికంగా ఆరు రకాలు. అవి
• గర్భాశయ ఉపకళా కణజాలం
• గర్భాశయ సంయోజక కణజాలం
• గర్భాశయ ఎండోథీలియం
• భ్రూణ/పరాయువు ఉపకళాకణజాలం
• భ్రూణ సంయోజక కణజాలం
• బ్రూణ ఎండోథీలియం
ఈ కణజాలాలలో అన్నీకానీ కొన్ని కానీ జరాయువు ఏర్పాటులో పాల్గొంటాయి.
జరాయువు ఏర్పాటులో పాల్గొనే కణజాలాల ఆధారంగా జరాయువు అయిదు రకాలుగా ఉంటుంది. అవి
ఎ. ఎపిథీలియో- కొరియల్ జరాయువు: ఈ రకపు జరాయువులో గర్భాశయపు ఉపకళ, పరాయువు యొక్క ఉపకళా కణజాలాలు జరాయువును ఏర్పరచును. పరాయు భ్రూణ అంకురికలు గర్భాశయ కుడ్యంతో పైపైన అమరి ఉంటాయి. ప్రసవసమయంలో గర్బాశయ గోడలు దెబ్బతినవు
బి. సిన్ డెస్మో-కొరియల్ జరాయువు: ఈ రకమైన జరాయువులో పరాయువుయొక్క ఉపకళా కణజాలాలు, గర్భాశయగోడల యొక్క సంయోజక కణజాలాలతో కలసి జరాయువును ఏర్పరచును. గర్భాశయ గోడల ఉపకళ అంతరించును. ఈ పరిస్థితి సాధారణముగా బీజదళ జరాయువులో ఉండును. ఉదా: ఆవు, గొర్రె
సి. ఎండోథీలియో – కొరియల్ జరాయువు: ఈ రకమైన జరాయువులో పరాయువు యొక్క ఉపకళా కణజాలాలు గర్భాశయ గోడలయొక్క ఎండోథీలియల్ కణజాలాలతో కలసి జరాయువును ఏర్పరచును. గర్భాశయ గోడల ఉపకళ, సంయోజక కణజాల పొరలు అదృశ్యమగును. ఇది మాండలిక జరాయుధారులలో కన్పించును
ఉదా; కుక్క, నక్క, పిల్లి
డి. హీమో – కోరియల్ జరాయువు: ఈ రకమైన జరాయువులో పరాయువు యొక్క సంయోజక కణజాలం గర్భాశయ రక్తనాళికలతో కలిసి జరాయువును ఏర్పరచును. గర్భాశయ ఉపకళ, సంయోజక కణజాలం, రక్తనాళికల అంతఃస్తరం చిట్లి నశిస్తాయి. భ్రూణ అంకురికల యొక్క ఉపకళ బహుకేంద్రకయుతమైన సిన్సిషియం
గా మారును. వాటి సంయోజకకణజాలం పగులును. ఫలితంగా అంకురికలు సరాసరి మాతృ రక్తంతో సంబంధాన్ని పెంపొందించుకొంటాయి. ఉదా: మానవుడు, కోతులు
ఇ. హీమో- ఎండోథీలియల్ జరాయువు: ఈ రకమైన పరాయువు యొక్క ఎండోథీలియల్ కణజాలం గర్భాశయ రక్తనాళాలతో నేరుగా సంబంధాన్ని పెట్టుకొంటుంది. అనగా గర్భాశయపు ఉపకళ, సంయోజక మరియు ఎండోథీలియల్ కణజాలాలు అదృశ్యం అవుతాయి. పిండముయొక్క ఉపకళ, సంయోజక కణజాలాలు కూడా అదృశ్యం అవుతాయి. ఫలితంగా బ్రూణ ఎండోథీలియం మాతృరక్తంలో మునిగి ఉంటుంది. ఉదా; ఎలుక

జరాయువు విధులు
1. జరాయువు పిండానికి పోషకాలను అందిస్తుంది
2. జరాయువు పిండ శ్వాస విసర్జక అవయువంగా పనిచేయును
3. జరాయువు ఎండోక్రైన్ గ్రంధిగా పనిచేసి, ప్రొజెస్టిరాజ్, ఎస్ట్రోజెన్ హార్మోనులను స్రవించును.
ప్రసవ సమయంలో జరాయువు నుంచి విడుదలైన రిలాక్సిన్ అనే హార్మోను సుఖప్రసవానికి

Practical Manual B.Voc

Clarias batrachus

Phylum: Chordata

Class: Actinopterygii

Order: Siluriformes

Family: Clariidae

Genus: Clarias

Species: C. batrachus


1. The walking catfish (Clarias batrachus) is a species of freshwater air breathing catfish native to Southeast Asia, but alsointroduced outside its native range where it is considered an invasive species. It is named for its ability to "walk" across dry land, to find food or suitable environments. While it does not truly walk as most bipeds or quadrupeds do, it has the ability to use itspectoral fins to keep it upright as it makes a sort of wiggling motion with snakelike movements.[1] This fish normally lives in slow-moving and often stagnant waters in ponds, swamps, streams and rivers, flooded rice paddies or temporary pools which may dry up. When this happens, its "walking" skill allows the fish to move to other sources of water. Considerable taxonomicconfusion surrounds this species and it has frequently been confused with other close relatives.[2]





Heteropneustes fossilis

Phylum: Chordata

Class: Actinopterygii

Order: Siluriformes

Family: Heteropneustidae

Genus: Heteropneustes

Species: H. fossilis




Inhabits freshwater, rarely brackish waters. This is primarily a fish of ponds, ditches, bheels, swamps and marshes, but it is sometimes found in muddy rivers. It is able to tolerate slightly brackish water. Its air-breathing apparatus enables it to exist in almost any kind of water. Generally, during the dry season singi lives in semiliquid and semi-dry mud, and even when the mud dries up they take their bodies to the bottom of fissures and crevices formed by the cracking mud. Fertilised eggs are adhesive, demersal and spherical in form.


Chanos chanos
Phylum: Chordata

Subphylum: Vertebrata

Order: Gonorynchiformes

Family: Chanidae
Genus: Chanos

Body fusiform, elongated, moderately compressed, smooth and streamlined. Body colour silvery on belly and sides grading to olive-green or blue on back. Dorsal, anal and caudal fins pale or yellowish with dark margins. Single dorsal fin with 2 spines and 13-17 soft rays. Short anal fin with 2 spines and 8-10 soft rays, close to caudal fin. Caudal fin large and deeply forked with large scale flaps at base in adults. Pectoral fins low on body with axillary (inner basal) scales. Pelvic fins abdominal with axillary scales and 11 or 12 rays. Scales cycloid, small and smooth, 75-91 on lateral line. No scutes (modified pointed scales) along belly. Transparent 'adipose' tissue covers eye. Mouth small and terminal without teeth. Lower jaw with small tubercle at tip, fitting into notch in upper jaw. No bony gular plate between arms of lower jaw. Four branchiostegal rays supporting underside of gill covers. Gill rakers fine and numerous. Attains typical length of 1 m but may reach maximum length of 1.8 m (male).